Cafodd yr Athro Rob Poole, y seiciatrydd cymdeithasol a Phrif Ymchwilydd yr NCMH ac arweinydd y Ganolfan Iechyd Meddwl a Chymdeithas ym Mhrifysgol Bangor, ei gyfweld ar Radio’r BBC am y defnydd o weithgareddau a ragnodwyd yn gymdeithasol i wella iechyd meddwl.
Siaradodd yr Athro Poole â France Finn o BBC Radio Lincolnshire am y ffyrdd y gall presgripsiynu cymdeithasol helpu i wella iechyd meddwl a lles person.
Mae presgripsiynu cymdeithasol yn ddull sy’n defnyddio gweithgareddau fel garddio a gwirfoddoli i fynd i’r afael ag anghenion unigolyn. Cyfeirir ato weithiau fel ‘atgyfeiriad cymunedol’ a all gael ei wneud gan feddyg teulu, nyrs neu weithiwr gofal sylfaenol proffesiynol arall.
Roedd y cyfweliad yn dilyn cyhoeddiad diweddar erthygl yr Athro Poole ar annigonolrwydd presgripsiynu cymdeithasol mewn ymateb i’r gostyngiad parhaus yn y cyllid ar gyfer gwasanaethau gofal cymdeithasol.
Yn y cyfweliad, cododd yr Athro Poole bryderon am y buddsoddiad cynyddol a’r defnydd o bresgripsiynu cymdeithasol ar gyfer cyflyrau iechyd corfforol a meddyliol. Dadleuodd er y gall fod yn well na’r defnydd o feddyginiaeth gwrth-iselder ar gyfer rhai unigolion, ychydig o dystiolaeth sydd i’w heffeithiolrwydd ac os nad yw ar gael yn aml i’r poblogaethau mwyaf difreintiedig ac ymylol.
Esboniodd yr Athro Poole, “Mae’r buddsoddiad mawr mewn cynlluniau rhagnodi cymdeithasol yn digwydd yn erbyn colled enfawr o seilwaith cymdeithasol ac anghydraddoldeb cynyddol,” – y ddau yn ffactorau risg ar gyfer salwch corfforol a meddyliol.
Eglurodd ymhellach, heb gyllid parhaus ar gyfer rhagnodi cymdeithasol yn yr ardaloedd mwyaf difreintiedig ac ymylol, y bydd effeithiolrwydd cynlluniau o’r fath yn gyfyngedig gan arwain at ‘gyfle a gollwyd’.
Rhagor o wybodaeth
- Darllenwch erthygl yr Athro Poole ym mwletin BJPsych: ‘Rhagnodi cymdeithasol: ymateb annigonol i ddiraddio gofal cymdeithasol ym maes iechyd meddwl’.
- Cysylltiadau newydd â’r Ganolfan Iechyd Meddwl a Chymdeithas ym Mhrifysgol Bangor.